Nieuws: Tot hier klotste vroeger de Zuiderzee

Uit de Volkskrant, Anja Sligter, KAMPEN

Een nieuwe spoorlijn en ambitieuze groeiplannen moeten de Hanzestad Kampen opstoten in de vaart der volkeren.

Straks ligt Kampen op 51 minuten sporen van Amsterdam. Westerlingen kunnen aan de IJssel wonen en noordelingen kunnen in de Randstad werken. Met de Hanzelijn (nieuwe spoorlijn tussen Zwolle en Lelystad, in 2013 klaar) zal het begrip afstand verdampen.

De regio heeft hooggespannen verwachtingen van Kampen als knooppunt van water, wegen en sporen. Een glimmende brochure voorspelt economische groei en meer inwoners. Zwolle, Kampen, Dronten en Oldebroek, en de provincies Overijssel en Flevoland zetten hun handtekening onder de plannen. Voor dit verhaal van mythische proporties verrijzen vier- tot zesduizend woningen in de Hanzestad en moet 300 hectare middeleeuws polderlandschap wijken. De wandeling, het fietsrondje en het uitzicht van de Kampenaren staan op het spel.

De stichting Werkgroep Zwartendijk bood burgemeester Jan Oosterhof deze week 9.000 handtekeningen aan en gaf de gemeenteraad de nota Een dijk te ver met alternatieve locaties. De behoudende Hanzestad zal zo’n groeispurt helemaal niet meemaken, zegt woordvoerder Bart Zeven.

Welke Randstedeling wil wonen in een stad, waar de burgemeester ruzie kreeg omdat hij de kermis op zondag een vergunning gaf? En welke noordeling zal verhuizen naar Kampen als hij een baan in het Westen heeft?

Het protest komt rijkelijk laat. Ondanks stadsdebatten hebben de inwoners nu pas werkelijk door wat hen boven het hoofd hangt. Bart Zeven, bijvoorbeeld, schrok wakker door een flyer bij de gemeenteraadsverkiezing met: ‘Niet bouwen over de Zwartendijk’. ‘Ik realiseerde mij dat het door dit soort irreële ambities komt dat de ruimte verrommelt.’ Hij toont een gebied, in oppervlakte even groot als Kampen zelf, waar de nieuwe wijken moeten komen. De populaire Zwartendijk, een veendijk uit 1302, slingert er langs oude boerderijen en kolken. ‘Tot hier klotste vroeger de Zuiderzee.’

Maar de schoonheid wordt nu al ruw verstoord door de N50 die 200 meter verderop parallel aan de dijk loopt. En straks splijt ook de nieuwe spoorlijn het polderland. Zeven: ‘Veel Kampenaren zeggen: het gebied is toch al verknald.’

Wethouder Bert Boerman van ruimtelijke ordening (ChristenUnie) is het ‘bijna’ met hen eens. ‘Er stonden daar vijftien jaar geleden zwarte kruisen tegen de N50. De weg kwam er toch. Met de Hanzelijn zijn we voor ons voordeel gegaan: een betere ontsluiting.’

Maar de leus ‘Niet bouwen over de Zwartendijk’ raakt hem, biecht hij op. Hij voelt zelfs de neiging opkomen zijn handtekening te zetten. Desondanks: ‘Ik heb ook de opdracht verder te kijken dan tien jaar. Voor woningbouw kan Kampen geen andere kant op.’

Want het gaat helemaal niet om westerlingen, zegt hij. Het is de autonome groei waarvoor de sprong over de Zwartendijk nodig is. ‘De laatste jaren trekken jonge gezinnen bij gebrek aan woningen weg. En het zijn juist oud-Kampenaren, die graag terug willen komen.’

Maar het Masterplan IJsseldelta Zuid vertelt een ander verhaal. Niet alleen de Hanzelijn zal Kampen de victorie brengen, de bypass die bij hoge waterstanden de rivier een uitweg moet bieden, doet daar een schep bovenop. Als de N50 na 2020 ook nog eens A50 wordt, is het plaatje compleet. Voorlopig is alleen de Hanzelijn zeker.

De politiek hoopt, met uitzondering van GroenLinks, op het doorgaan van de plannen. Zij ziet de stad leeglopen. Het is het verderfelijke groeidenken dat hen parten speelt, zegt Zeven. ‘Het is achterhaald om te hopen dat alleen groei een regio erbovenop helpt. Het gaat veel eerder om kwaliteit.’

Stichting Werkgroep Zwartendijk doet daarom een verwoede aanval op de bevolkingsprognoses. Bart Zeven: ‘Wetenschapper Wim Derks (Universiteit van Maastricht, red.) verwacht bevolkingskrimp voor dit gebied na 2017.’

Wethouder Boerman houdt zich aan het Ruimtelijk Planbureau dat voor de lijn Meppel, Kampen, Dronten juist groei voorspelt. Maar de wethouder geeft toe ook te dromen: ‘Natuurlijk zal de verbeterde infrastructuur invloed hebben op de vraag naar huizen.’

Wat doet hij intussen met de pijn van Kampen? ‘Rechts en links van de Zwartendijk laten we een groene zone leeg. We sparen de kolken en de wieden.’

Reactie plaatsen